Empat Ne Der, Narsist Ne Anlar?
Bazı ilişkilerde sorun kavga etmek değildir; asıl sorun konuşulmasına rağmen temas edilememesidir. Cümleler kurulur, kelimeler söylenir ama karşı tarafa ulaştığında bambaşka anlamlara dönüşür. Özellikle narsistik özellikler ile empatik özelliklerin bir araya geldiği ilişkilerde, bu kopukluk çok belirgindir.
Bu yazının amacı “kim haklı?” sorusuna cevap vermek değil; iki farklı psikolojik yapının aynı cümleyi neden farklı duyduğunun anlaşılabilir şekilde açıklanmasıdır.
İki Farklı İç Dünya
Empatik yapı:
Narsistik yapı:
Bu iki yapı aynı dili konuşuyor gibi görünse de aynı sözlüğü kullanmaz.
1. Narsist Ne Der – Empat Ne Anlar?
Örnek 1
Narsist ne der:
“Ben böyleyim.”
Empat ne anlar:
“Demek ki bunu kabul etmem gerekiyor.”
Empatik kişi bu cümleyi bir sınır değil, bir davet gibi algılar: “O zaman ben uyum sağlamalıyım.”
Oysa narsistik yapı için bu cümle çoğu zaman sorumluluktan çekilme anlamı taşır.
Örnek 2
Narsist ne der:
“Çok hassassın.”
Empat ne anlar:
“Demek ki sorun bende, daha dayanıklı olmalıyım.”
Empat burada kendini ayarlamaya başlar.
Narsistik kişi ise çoğu zaman şunu demektedir: “Bu duygu beni rahatsız ediyor, sen onu ortadan kaldır.”
Örnek 3
Narsist ne der:
“Şu an bununla uğraşamam.”
Empat ne anlar:
“Zamanlama yanlış, sonra tekrar denemeliyim.”
Empat sabreder, bekler, uygun an yaratmaya çalışır.
Ancak çoğu zaman o “uygun an” hiç gelmez.
Örnek 4
Narsist ne der:
“Beni yanlış anladın.”
Empat ne anlar:
“Demek ki kendimi yeterince iyi ifade edemedim.”
Bu noktada empat tekrar tekrar açıklamaya başlar.
Oysa narsistik yapı için bu cümle çoğu zaman konuyu kapatma aracıdır.
Örnek 5
Narsist ne der:
“Abartıyorsun.”
Empat ne anlar:
“Daha sakin olmalıyım.”
Empat duygusunu küçültür.
Narsistik yapı ise duygunun varlığını değil, rahatsız ediciliğini görmektedir.
2. Empat Ne Der – Narsist Ne Anlar?
Örnek 1
Empat ne der:
“Kırıldım.”
Narsist ne anlar:
“Beni suçluyor.”
Empat bir duygusunu paylaşırken, narsistik yapı bunu bir eleştiri olarak algılar. Savunma başlar.
Örnek 2
Empat ne der:
“Sadece anlaşılmak istiyorum.”
Narsist ne anlar:
“Yetersiz olduğumu söylüyor.”
Empat bağ kurmaya çalışır.
Narsistik yapı ise bunu kendilik değerine tehdit olarak duyar.
Örnek 3
Empat ne der:
“Birlikte çözebiliriz.”
Narsist ne anlar:
“Net değilsin, güçlü değilsin.”
Empatik dil işbirliği çağrısıdır.
Bu dil narsistik yapı içinse belirsizliktir.
Örnek 4
Empat ne der:
“Bana biraz daha yakın olmanı istiyorum.”
Narsist ne anlar:
“Kontrol edilmek isteniyorum.”
Yakınlık, empatik yapı için güven demektir.
Narsistik yapı için ise bunu sıklıkla alan ihlali gibi hisser.
Örnek 5
Empat ne der:
“Bu ilişki beni yoruyor.”
Narsist ne anlar:
“Beni bırakmakla tehdit ediyor.”
Empat yardım isterken, narsistik yapı terk edilme tehdidi algılar ve ya saldırıya geçer ya geri çekilir.
3. Bu Yanlış Anlamalar Neden Israrla Tekrar Eder?
Çünkü taraflar aynı cümleyi farklı ihtiyaçlarla söyler ve dinler:
Bu yüzden konuşmalar ilerlemez; döngüye girer.
Empat daha çok açıklar → Narsist daha çok savunur
Narsist geri çekilir → Empat daha çok yaklaşır
Ve her iki taraf da “Anlaşılmıyorum” hissiyle yalnızlaşır.
4. Empatlar İçin Hayati Bir Farkındalık
Empatik danışanlar için kritik nokta şudur:
Her anlaşılmama, daha iyi anlatma problemi değildir.
Bazı ilişkilerde sorun ifade değil, alıcı kapasitesidir.
Empati yapmak, karşı tarafın kapasitesini artırmaz.
Sadece sizin daha çok tükenmenize neden olabilir.
5. Son Söz
Bu yazının amacı narsistik yapıyı şeytanlaştırmak ya da empatik yapıyı yüceltmek değildir. Ama net bir gerçek vardır:
Aynı cümleler, farklı iç dünyalarda bambaşka yankılar bulur.
Siz değerli okurlar için en iyileştirici farkındalık şudur:
“Ben yanlış konuşmadım.
O, benim duyduğum yerden dinleyemiyor.”
Bu farkındalık suçlamaz; ama gerçekçi bir temas sağlar.
Ve bazen iyileşme, anlaşılmakta değil; neyin mümkün olmadığını kabul etmekte başlar.
